Microsoft tarafından yayınlanan yeni sunucu işletimlerinden Windows Server 8 ile bilişim dünyasına birçok yenilikler sunulmuştur. Birçok yönetim konsolunda meydana gelen değişiklik sanallaştırma tarafında da kendini göstermiştir. Bulut bilişim tabanlı olan Windows Server 8 işletim sisteminde sanallaştırma tarafında da yapmış olduğu birçok yenilik ile de bulut bilişim(Cloud Computing) teknolojisine adapte olmuş şekilde kullanıcılara sunulmuştur.
Microsoft tarafından sanallaştırma dünyasına sunulan Hyper -V, bilişim dünyasında birçok alanda kullanılmakta olup, Windows Server 8 ile Hyper -V 3.0( yeni sürüm) ile de eskiye nazaran çok daha stabil çalışılabilinecek hale gelmiştir. Gerek performans gerek yenilikleriyle IT dünyasında birçok yerde Hyper-V 3.0 teknolojisinin kullanılacağı kaçınılmaz olacaktır.
Hyper–V ile Gelen Yenilikler
Hyper-V 3.0 ile birçok donanımsal yararların sağlanması dışında yönetim kolaylığı ve kullanıcıya sunduğu imkanları sıralamak gerekirse;
Sanal makinelere sunduğu donanımsal yenilikler
Sanal makine başına düşen 1 TB RAM Sanal makine başına 32 vCPU desteği Sanal makineler için NUMA desteği Virtual Fiber Channel özelliği
Virtual Network adaptör arayüzündeki değişiklikler (Capture,Filter,Forward destekleri gibi)
VHDX virtual disk desteği (64 TB) Boot From SAN desteği
Yönetimsel alandaki yenilikler
Storage Live Migration
Eş zamanlı Live Migration desteği
Hyper-V Replika Özelliği
Cluster yapılandırılmasında 64 Node desteği
Windows Server’da Hyper-V 3.0 kurulumu
Windows Server 8 sunucuları üzerinde gelen yeniliklerden biri olan Server Manager arayüzünde hem grafiksel hem de gelen yeni servisleri ile yönetimsel değişiklikler mevcuttur. Bilindiği üzere Server Manager arayüzünden gerekli rollerin ve özelliklerin yapılandırılması mümkündür. Hyper-V 3.0 özelliğinin kurulması da yine Server Manager arayüzündeki “Dashboard” bölümünden yapılır. Dashboard arayüzündeki “Add roles and features”seçeneği ile Hyper-V 3.0 kurulumuna devam edilir.
“Select installation type” arayüzünde “Role-based or feature-based installation” ve “Remote Desktop Services scenario-based installation” iki çeşit kurulum seçeneği sunulmaktadır. “Role based or feature based Installation” özelliği seçilen role ya da özelliğe göre sunucuyu yapılandırılmaya, “Scenario-based ınstallation” ise senaryo temelli bir yükleme olup, bu yükleme tipi domain ortamında kullanmaya ve Remote Desktop Services yapılarında kullanılır. “Role based or feature based Installation” seçeneği ile kuruluma devam edilir.
“Select Destination Server” arayüzünde Hyper-V özelliğinin kurulacağı sunucu ya da sunucuların belirlendiği bölümdür. Bilgeadam adındaki sunucu seçildikten sonra “Next” seçeneği ile devam edilir.
“Select server roles” arayüzünde kurulması istenilen rolün seçilme işlemi yapılır. Hyper-V’nin işaretlenemesinden sonra “Next” seçeneği ile kuruluma devam edilir. Bu rolün kurulması sırasında gerekli olacak “Hyper-V GUI Management Tool ve Hyper-V Module for Window PowerShell” özelliklerinin kurulmasılmasının onayının alındığı bir uyarı penceresi de beraberinde gelmektedir. “Add Features”ın seçilmesi ile gerekli özelliklerin kurulması sağlanır.
“Hyper-V” arayüzünde Hyper-V rolünün tanıtıldığı bir açıklama ekranı bulunmaktadır. “Next” seçeneği ile kuruluma devam edilir.
“Create Virtual Switches” arayüzünde sanal makinelerin adaptör çeşitlerinin belirlenme işlemi yapılır. İstenildiği takdirde kurulumun yapılmasının ardından “Hyper-V Manager” arayüzünden “Virtual Switch Manager” ile de sanal networklerin yapılandırılma işlemi yapılabilir. “Next” seçeneği ile devam edilir.
“Virtual Machine Migration” arayüzünde Hyper-V 3.0 ile gelen Storage Live Migration işleminin aktif hale getirilir. “Next” seçeneği ile devam edilir.
“Default Stores” arayüzünde kurulacak sanal makinelerin hard disklerinin varsayılanda hangi konumda tutulması ile gerekli ayarlamaların yapılması sağlanır. “Next” seçeneği ile devam edilir.
“Confirm installation selections” arayüzünde ise yapılan ayarların onaylandığı kısımdır. “Restart each destination server automatically if required” seçeneği kurulum sonrası makinenin yeniden başlatılması gerektiğinde bu işlemi otomatik olarak gerçekleştirilmesini sağlar.”Install” seçeneği ile kurulum başlanır.
Gerekli kurulumun tamamlanmasından sonra kurulumu yapılan Hyper-V rolü, Server Manager arayüzünden görüntülenir. Server manager arayüzünün sağ tarafında bulunan “Hyper-V” başlığına çift tıklanarak Hyper-V yönetim konsolunun açılması sağlanır.
Hyper-V Manager arayüzüne gelindiğinde sağ tarafta yer alan bazı yeniliklerin gözlenmesi söz konusudur. Bunların başında, kurulum sırasında da gelen Virtual Switch Manager ve yine bir diğer yenilik olan Virtual SAN Manager seçenekleridir.
Sanal makinelere sunduğu donanımsal yeniliklerinin incelenmesi
Gelen yeniliklerin başında vCPU üzerine olmuştur. Hyper-V 3.0 öncesinde sanal makinelere atanabilen sanal işlemci en fazla 4 ile sınırlıken Hyper-V 3.0 ile herhangi lisans maliyeti olmadan sanal makinelere 32 vCPU ataması gerçekleştirilebilir. Şekilde de görüldüğü üzere eskiden combobox ile yapılan sanal işlemci girişi artık manuel olarak gerçekleştirilebilmektedir.
Bunu yanısıra sanal makine başına atanabilecek RAM miktarı da ciddi bir oranda artmış bulunmaktadır. Hyper-V 3.0 öncesinde sanal makinelerine başına atanabilecek RAM miktarı 64 GB iken artık Windows Server 8 ile bu değerin 1 TB’a kadar çıktığı görülmektedir.
Bir diğer yenilik ise NUMA (Non Uniform Memory Access) teknolojisidir. NUMA teknolojisinden bahsedilecek olunursa belirli slotlara takılan RAM’lerin o slotlara bağlı bulunduğu CPU üzerindeki bellek kontrolünü yapan mekanizmadır. Sanallaştırma alanında ise bu teknoloji ile sanal makinelerin üzerinde çalıştığı CPU’ya bağlı olan RAM’ı kullanması haricinde diğer CPU’nun kontrol ettiği RAM’i de kullanmasını sağlanıyor. NUMA teknolojisinin bir mimari olmasıyla birlikte Microsoft artık bu mimariyi Hyper-V 3.0’a da entegre etmiş bir durumdadır. Bu özellik ile önceden belirlenen CPU grupları kendine direkt bağlı olan RAM’e atanarak, o CPU grubuna bağlı olan sanal makinenin yapılacak işlemlerinin akatarılacağı RAM belirleniyor. Böylelikle Hyper-v 3.0 üzerinde bulunan sanal makinelerin performansı artıyor.
Hyper-V 3.0 ile sanal makinelerin network adaptörlerinde de birçok yenilik gelmiştir. Hyper-V arayüzünde sanal makinelerin yönetilmesi için artık “Virtual Switch Manager” arayüzünden gerçekleştirilmektedir. Sanal adaptörler alanında gelen yeniliklerden birisi de Virtual Fiber Channel desteğinin gelmiş olmasıdır. Fiber Channel ile SAN diskler üzeride çalışma ortamı da sağlanmıştır.
Aynı zamanda bu özellik ile HBA’lar ekleyip, clustering teknolojisine de yeni çözümler getirilmiştir. Virtual Fiber Channel özelliğinin çalışma mekanizması aslında fiziksel fiber Host Bus Adapter (HBA) üzerinde sanal SAN’lar oluşturmaya ve oluşturulan sanal makinelerde kullanılan vFiberHBA’ın bu vSAN’a üye yapılması mantığına dayanır. Şekilde de görüldüğü gibi bu özelliği kullanabilmek için Hyper-V 3.0’ın arayüzünde meydana gelen yeniliklerden “Virtual SAN Manager” bölümünün sağ tarafında bulunan ”Virtual Fibre Channel SANs” başlığının altından gerekli konfigürasyonlar yapılandırılır.
Hyper-V 3.0 ile bakıldığında virtual network yapılandırılması da birçok açıdan yeniliklerle sunulmuştur. Gelen yeniliklerden sonra çok daha kolay yönetilebilir bir hale gelmiştir. Gelen yenilikler arasında sanal makinelere artık bantwidth değerleri verilebilmektedir. Bu işlemin yapılandırılması için sanal makinenin özelliklerine gelip vSwitch arayüzündeki vNIC bölümüne gelimesi yeterlidir. Bunun yanı sıra Hyper-V ile vSwitch üzerinde bulunan Logo programı ile third-party ürünlerinde efektif bir şekilde kullanılması mümkün hale gelecektir. Capture, Filter, Forward gibi özelliklerin de gelmesiyle birlikte artık sanal netwrokler üzerinde daha performanslı çalışmalar yapılabilirliği söz konusudur.
Windows Server 8’den önce bilindiği üzere Hyper-V arayüzünde oluşturulan sanal makinelerin diskleri VHD uzantılı olmaktaydı. Ancak Windows Server 8 ile artık VHDX formatının da kullanılıyor olması kaçınılmaz bir hal almıştır. Gerek performanslı çalışması gerek desteklediği block size boyutları ile IT dünyasında yerini kısa sürede alacağa benziyor. En büyük avantajlarından biri ise VHD formatında 2 TB’da kadar disk desteği veren yapının artık VHDX ile 64 Tb’a kadar çıkmasıdır. Aynı zamanda disklerde yapılan bir diğer özellik ise üzerine işletim sistemi kurulan sanal makinelerin diskleri artık iSCSI SAN’lerde yer alabilecektir. Ayrıca bu diskler üzerinden boot edilmesi de sağlanabilecektir.
Yönetimsel alandaki yenilikleri
Windows Server 8 işletim sistemi öncesi Hyper-V üzerinde Live Migration özelliği bulunmaktaydı. Bu özellik ile oluşturulan sanal makineler başka hostlara taşınması sağlanabiliyor ancak snapshot,virtual disks gibi storage bazlı çalışan kaynaklar söz konusu olduğunda bu başarılı bir şekilde gerçekleştirilemiyordu. Hyper-V 3.0 ile sanal makinelerin snapshot,configuration files,virtual disks gibi özellikleri kesintisiz bir şekilde taşınması söz konusudur. Aynı zamanda Live Migration işlemi sırasında zorunlu olan ve arkaplanda bulunan “Shared Storage” özelliği de ortadan kaldırılmıştır. Böylelikle Live Migration işleminin yapılandırılmasında kullanılan cluster yapısına gerek kalmamıştır. Bu işlemin gerçekleşmesi PowerShell gibi yönetim konsollarından gerçekleşebileceği gibi Hyper-V arayüzünden sanal makinenin üzerine gelinerek ya da Hyper-V Manager arayüzünün sağ tarafında bulunan “Actions” bölümünde bulunan “Move” seçeneği ile de yapılandırılabilir.
Windows Server 8 üzerinde bulunana Hyper-V 3.0 ile gelen bir diğer yenilikte Hyper-V Replika özelliğidir. Bu özelliği ile uygun koşulların sağlanması durumunda (yeterli network alt yapısı, bant genişliği gibi) Hyper-V üzerindeki sanal makinelerinin farklı lokasyonda bulunan Hyper-V hostları ile replikasyonu sağlanabilinecektir. Bu özellik sayesinde sanal makineler istenildiği takdirde asekron ve uygulama tabanlı tutarlı bir şekilde replikasyonları mümkün kılınacaktır. Replikasyon özelliğinin aktif hale getirilmesi durumunda belirlenen zaman dilimlerinde sanal makinelerin snapshotları alınır ve sanal makineler kesintisiz çalışmaktadırlar. Replikasyon özelliği ile alınan snapshot çalıştırılmak üzere network üzerinden replikasyon olunacak makineye gönderilir. Asokron çalışmasının nedeni kopyası alınan sanal makinenin snapshottan sonra da çalışıyor olmasından kaynaklıdır. Çünkü bu sırada snaphot’ı alınan makinenin diskinde değişiklikler meydana gelmektedir. Ancak bu durum herhangi bir sorun yaratmayacaktır. Bunun nedeni de belirli aralıklar ile incremental olarak yapılan değişiklikler network üzerinden replike olcaklardır. Marka bağımsız çalışan bu özellik herhangi bir gereksinim gerektirmeden, sınırsız replikasyon boyutu ile ve ekstradan herhangi bir fiyatlandırılmaya tabi tutulmadan kullanılabilmektedir. Bu özelliğin aktif hale getirlme işlemi Hyper-V Manager arayüzündeki sanal makine üzerinde sağa tıklanarak ya da arayüzde bulunan “Actions” bölümünde bulunan “Enable Replication”ın özeliğinin seçilmesi ile sağlanır.
Bunun yanısıra cluster teknolojisinde de ciddi artışlar söz konusudur. Bunların başında eskiden 16 node destekleyen cluster özelliği artık 64 node desteği ile IT dünyasında yerini almıştır. 1000 sanal makine desteği olan cluster yapısı artık 4000 sanal makineyi desteklemektedir.
Windows Server 8 ile gelen Hyper-V 3.0 cluster teknolojisinde de birçok yeniliklerle It dünyasına sunulmuştur. Önceki sürümlerinde herbir cluster için 16 node desteği olan Hyper-V’nin 3.0 sürümü ile 64 node’a kadar destek verebilmektedir. Aynı zamanda her cluster içerisinde 1000 sanal makine bulunan Hyper-V’de artık 4000’e kadar sanal makine desteği de sunulmaktadır.
Bu yeniliklerin dışında client tarafında beta sürümü çıkan Windows 8 ile de uyumlu bir şekilde çalışabilmektedir.Hyper-V 3.0; gerek System Center ailesi ile performanslı çalışıyor olması gerekse de Cloud Computing yapısına uygun olmasıyla IT dünyasında,yenilikleri ile de sanallaştırma platformuna ciddi gelişmeleri getireceğe benziyor.
